Het tweede Annual Consolidated Sanctions Report van de European Securities and Markets Authority (ESMA) laat zien dat het aantal en de hoogte van sancties voor overtredingen op de Europese effectenmarkten sterk zijn toegenomen in 2024. Volgens het rapport, dat een overzicht biedt van alle sancties en maatregelen van nationale toezichthouders, is de totale waarde van opgelegde boetes gestegen van €71 miljoen in 2023 naar ruim €100 miljoen in 2024.
Uniek dit jaar is dat schikkingen apart zijn geanalyseerd: 94 maatregelen werden door middel van schikking getroffen, goed voor €21,9 miljoen. Dit biedt beleidsmakers en marktpartijen meer inzicht in de wijze waarop toezichthouders hun instrumentarium inzetten en hoe afspraken tussen markt en toezichthouder vorm krijgen.
Van alle opgelegde sancties is het merendeel (63%) een bestuurlijke boete en 10% wordt via schikkingsprocedures afgehandeld. De meeste sancties vallen onder de Market Abuse Regulation (MAR) en de Markets in Financial Instruments Directive (MiFID II), goed voor respectievelijk €45,5 miljoen en €44,5 miljoen aan boetes.
Het ESMA-rapport maakt duidelijk dat nationale toezichthouders hun sanctiebevoegdheden verschillend inzetten. Er ontstaat hierdoor ruimte voor verdere convergentie, zowel qua aantal en hoogte van boetes als het gebruik van informele sanctiemiddelen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) onderschrijft deze noodzaak en wijst op het belang van sancties als onderdeel van een breder pakket aan toezichtinstrumenten.
Naast formele sancties maken toezichthouders ook gebruik van informele en preventieve middelen zoals waarschuwingen, gesprekken en thematische onderzoeken. Deze worden nog niet meegenomen in de totale telling van het aantal maatregelen, maar vormen volgens de AFM een essentieel onderdeel van effectief toezicht.
De AFM stelt dat goed handhaven verder gaat dan het aantal sancties of de hoogte van boetes. Vanuit samenwerking met ESMA en andere toezichthouders wordt steeds meer gekeken naar de effectiviteit van handhaving en het aandeel daarvan in duurzaam compliant gedrag van marktpartijen.
