Een broer en zus gaan jaren de cel in voor het witwassen van opbrengsten uit fraude. Dit deden zij door het vervalsen van facturen in combinatie met het gebruik van crimineel contant geld, dat afkomstig is uit andere vormen van criminaliteit. Deze werkwijze is bekend als het Cash Compensatie Model. In drie jaar tijd werd er ruim 4,5 miljoen euro bijgeschreven op de bankrekening van hun spookbedrijf. In deze zaak merkte FIU-Nederland verschillende gemelde ongebruikelijke transacties aan als verdacht.
Het Cash Compensatie Model is een witwasmethodiek waarbij criminelen contant geld uit opbrengsten van bijvoorbeeld drugshandel, leveren aan ondernemers die daar behoefte aan hebben om fraude te kunnen plegen. Vaak gaat het hierbij om bedrijven in arbeidsintensieve sectoren, zoals de bouw, zorg en pakketbezorging. Dit geld wordt bijvoorbeeld gebruikt voor zwarte loonbetalingen en andere illegale activiteiten. De ondernemers betalen het criminele contante geld via een omweg giraal terug aan de criminelen. Bijvoorbeeld via overboekingen die verklaard worden door valse of vervalste facturen voor ‘verrichte diensten’ of ‘geleverde ‘goederen’.
Handelsbedrijf op woonadres
Wat was er in deze zaak aan de hand? In 2020 werd een handelsbedrijf opgericht in onder meer meubels, bouwmaterialen, hout, ijzerwaren, gezondheidsproducten en sanitair. De broer en zus gebruikten hiervoor een katvanger: het bedrijf stond hierdoor niet op hun naam. Terwijl zij wel feitelijk de zeggenschap hadden in het bedrijf en beschikten over de bankrekening en de (valse) facturen opmaakten. Het bedrijf had geen personeel en was gevestigd op een woonadres waar geen bedrijfsactiviteiten plaatsvonden.
Betalingen van arbeidsintensieve bedrijven
De 4,5 miljoen euro aan (girale) betalingen kwam vooral van bedrijven in de bouw, tuinbouw, dienstensector en payrolling: arbeidsintensieve sectoren waar personeel voor nodig is. Maar uit onderzoek bleek dat er helemaal geen betalingen plaatsvonden aan salaris of personeel. Voor het geld dat binnenkwam werden valse facturen opgemaakt.
Inkomend contant geld
Uit chatgesprekken kwam bovendien naar voren dat er daarnaast sprake was van een inkomende contante geldstroom. Zo spraken de verdachten over het inleggen van contant geld en dit weer giraal beschikbaar stellen of uitbetalen via bankrekeningen. In de chats stonden ook foto’s van grote pakken geld.
Uitgaand giraal geld
Het binnengekomen (giraal) geld – dat afkomstig was van de arbeidsintensieve bedrijven – werd vervolgens overgemaakt naar met name personen en bedrijven in het buitenland. Zo werd er 161.000 euro uitgegeven aan een particuliere school in Zwitserland en 124.000 euro aan luxe huurauto’s in Spanje. Ook werd er 200.000 euro besteed onder vermelding van een villa. Behalve bankrekeningen op naam van het spookbedrijf zelf, werden ook bankrekeningen op de persoonlijke naam van de bestuurder en aandeelhouder van het spookbedrijf gebruikt. Vanaf deze rekeningen werden bijvoorbeeld cryptovaluta aangekocht of vonden betalingen plaats aan een advocatenkantoor in Spanje en de Dominicaanse Republiek.
Banken deden melding
Uiteenlopende banken deden melding bij FIU-Nederland van ongebruikelijke transacties van het bedrijf. Het viel op dat de vennootschap in heel korte tijd, een heel hoge omzet behaalde. Er vonden bovendien veel internationale transacties plaats van miljoenenbedragen, terwijl het bedrijf gevestigd was in een flat. Ook viel het op dat de klant er een luxe leefstijl op nahield, met onder meer een dure auto en privéuitgaven bij luxemerken als Dior en Louis Vuitton. En toen een bank een klantonderzoek startte, wilde de klant hieraan opvallend genoeg niet meewerken.
Verdachte transacties
FIU-Nederland verklaarde na analyse de ongebruikelijke transacties verdacht, zodat deze beschikbaar kwamen voor de opsporing. Intussen waren de verdachten bij het opsporingsteam van de FIOD al in het vizier. De verdachte transacties vormden zo een aanvulling op het strafrechtelijk onderzoek dat de FIOD al was gestart. Zo kon de casus worden verrijkt, waardoor een beeld en verdenking van witwassen ontstond.
Vermogen in het buitenland traceren
De FIOD deed ook een zogenaamd FIU-informatieverzoek, om zo onder meer vermogen van de verdachten in het buitenland te traceren. Hierop heeft de FIU-Nederland informatie uitgewisseld met de buitenlandse FIU’s in de desbetreffende landen en na analyse de financial intelligence ter beschikking gesteld aan de FIOD. Deze internationale samenwerking tussen FIU’s is voor de opsporing van grote waarde. Als zij hierdoor zicht krijgen op internationale witwasroutes, kan het opsporingsteam via rechtshulpverzoeken bewijs verzamelen in het buitenland.
Mismatch betalingen en geleverde diensten
Eind 2024 stonden de verdachten voor de rechter. Volgens de rechtbank passen de uitgaande betalingen niet bij de geleverde diensten, zoals die vermeld staan op de facturen die de inkomende geldstromen zouden moeten verklaren. Ook passen de afschrijvingen niet binnen de omschrijving van de bedrijfsactiviteiten zoals die is opgenomen in de KVK-registratie.
De rechter veroordeelde de zus en broer voor het medeplegen van witwassen en deelnemen aan een criminele organisatie. De zus gaat vijf jaar de cel in, de broer vier.
