De Europese Autoriteit voor Effecten en Markten (ESMA) waarschuwt in haar recente rapport voor aanhoudend hoge risico’s en kwetsbaarheden binnen de EU-financiële markten. Het rapport, dat trends en risico’s analyseert over de periode van 1 juli 2024 tot 31 december 2024, wijst op een complexe combinatie van macro-economische onzekerheden, geopolitieke spanningen, technologische risico’s en veranderend beleggersgedrag.
Het ESMA-rapport identificeert drie belangrijke aandachtsgebieden die cruciaal zijn voor de stabiliteit en veerkracht van de EU-financiële markten: duurzame financiering, artificiële intelligentie (AI) en cybersecurity.
Duurzame financiering: vertragingen en groei van groene obligaties
Er blijft onzekerheid bestaan over het mondiale klimaatbeleid, wat de transitie naar een duurzamere economie kan vertragen. Overheden richten zich steeds meer op het consolideren van overheidsfinanciën, wat vragen oproept over hun vermogen om de groene transitie te financieren. Tegelijkertijd lijkt de interesse van beleggers in ESG-beleggingen af te nemen.
Ondanks deze afgenomen interesse blijft de EU-groene obligatiemarkt veerkrachtig. Vooral niet-financiële ondernemingen, met name in de energiesector, blijven groene obligaties uitgeven, wat een cruciale rol speelt in de 'decarbonisatie'. De EU blijft een wereldwijde leider in de groene obligatiemarkt. Met de invoering van de EU Green Bond (EuGB) Regulation wordt de transparantie vergroot en wordt gewaarborgd dat investeringen aansluiten bij de EU Taxonomy. Dit draagt bij aan de geloofwaardigheid van groene obligaties en kan de kapitaalstroom naar milieugerichte projecten verder stimuleren.
AI: groei en risico’s in beleggingsfondsen
De blootstelling van EU-beleggingsfondsen aan AI-gerelateerde bedrijven groeit sterk. Sinds 2021 is de waarde van deze investeringen verdubbeld, waarbij een aanzienlijk deel geconcentreerd is in technologieaandelen zoals de "Magnificent Seven". Hoewel AI-innovatie aanzienlijke economische voordelen kan opleveren, brengt de snelle waardestijging van technologiebedrijven risico’s met zich mee. Een eventuele correctie in deze sector kan leiden tot forse verliezen in fondsenportefeuilles.
Bovendien leidt de toenemende afhankelijkheid van AI-gerelateerde beleggingen tot grotere correlatierisico’s. Als bedrijven in deze sector te maken krijgen met tegenvallende resultaten, bijvoorbeeld door veranderende marktverwachtingen of nieuwe regelgeving, kan dit bredere gevolgen hebben voor minder liquide markten zoals schuld en private equity. De snelle opkomst van AI dwingt marktdeelnemers en toezichthouders om waakzaam te blijven voor mogelijke systemische risico’s.
Cybersecurity: toenemende dreigingen en regelgevingskader
Cyberaanvallen blijven een serieuze bedreiging voor de financiële stabiliteit, ondanks een recente afname van het aantal incidenten. Financiële instellingen blijven een belangrijk doelwit en de complexiteit van aanvallen neemt toe. De afhankelijkheid van technologie en financiële innovatie maakt bedrijven kwetsbaarder voor cyberrisico’s, terwijl geopolitieke spanningen de dreiging verder vergroten.
Om deze risico’s te beperken, is de Digital Operational Resilience Act (DORA) op 17 januari 2025 in werking getreden. Dit regelgevingskader is ontworpen om de operationele weerbaarheid van financiële instellingen te versterken. Het omvat onder andere een meldingsplicht voor grote ICT-incidenten, waarmee informatiegaten worden gedicht en samenwerking wordt bevorderd. Door middel van deze regelgeving hoopt de EU de impact van cyberincidenten op de financiële sector te minimaliseren en de algehele stabiliteit van de markten te waarborgen.
Conclusie
Het ESMA-rapport benadrukt dat duurzaamheid, AI en cybersecurity cruciale thema’s zijn voor de toekomst van de financiële markten. Terwijl de EU voortgang boekt op het gebied van duurzaamheid, blijven onzekerheden bestaan. De toenemende blootstelling aan AI biedt kansen, maar brengt ook aanzienlijke risico’s met zich mee. Daarnaast blijft cybersecurity een groeiende uitdaging die continue waakzaamheid en robuuste maatregelen vereist. De onderlinge samenhang van deze risico’s kan leiden tot bredere marktimpact en vraagt om een gecoördineerde aanpak van marktdeelnemers en toezichthouders.
