Minister Heinen: voorzichtigheid bij goede cijfers door internationale situatie

Minister van Financiën Eelco Heinen bood de Verantwoordingsstukken vandaag – Verantwoordingsdag – officieel aan de Tweede Kamer aan. Daarbij wees de minister nadrukkelijk op de huidige geopolitieke situatie. “We presenteren dit jaarverslag opnieuw tegen de achtergrond van grote internationale spanningen. De aanhoudende oorlog in Oekraïne en de door de Verenigde Staten aangekondigde importheffingen leiden tot veel onzekerheid. Dat kan gevolgen hebben voor onze open economie en dus ook voor de begroting. We moeten ons niet rijk rekenen. Daarom is het belangrijk om behoedzaam met de overheidsfinanciën om te gaan en vast te houden aan het herstel van begrotingsdiscipline.”

Economie, inflatie en koopkracht

De economie deed het in 2024 goed. De economische groei over 2024 kwam uit op 1,0%; iets positiever dan het Centraal Planbureau vooraf had becijferd (0,6% groei). De werkloosheid bleef historisch laag (3,7%). De inflatie was hoger (3,3%) dan gemiddeld in de rest van de eurozone (2,4%) en de lonen stegen in 2024 met gemiddeld 6,7%. De stijging van de koopkracht kwam uit op 2,9%. Ook dat was meer dan vooraf was voorzien.

Begrotingstekort en staatsschuld

De overheidsfinanciën over het afgelopen jaar vallen positiever uit dan bij de start van het begrotingsjaar werd verwacht, bijvoorbeeld doordat uitgaven naar latere jaren zijn verschoven. Het begrotingstekort (EMU-saldo) over 2024 kwam uit op ‒0,9% van het bbp (een tekort van € 10,1 miljard). In de Miljoenennota 2024 werd het tekort nog geraamd op ‒2,9% van het bbp. De staatsschuld (EMU-schuld) stond eind 2024 op een in historisch perspectief laag niveau van 43,3% van het bbp (€ 491,6 miljard). De verwachting is echter dat de schuld de komende jaren oploopt. Nederland blijft met de gerapporteerde cijfers ruim binnen de Europese referentiewaarden voor het tekort (3% bbp) en de schuld (60% bbp) van het Stabiliteits- en Groeipact (SGP).

Inkomsten en uitgaven

De belasting- en premieontvangsten kwamen in 2024 in grote lijnen overeen met de verwachtingen. Aan de uitgavenkant van de Rijksbegroting is in totaal per saldo € 17 miljard aan uitgaven lopende het jaar uitgesteld (kasschuiven) of niet volledig besteed (onderuitputting). Dit is vooral het gevolg van onrealistische ambities en de hardnekkige krapte op de arbeidsmarkt. Het kabinet blijft in het begrotingsproces inzetten op meer realisme in ambities en plannen. De kasschuiven in 2024 zijn onderdeel van die aanpak.

Rechtmatigheid en onvolkomenheden

In 2024 is de rechtmatigheid van de overheidsfinanciën over het geheel genomen verder verbeterd. Bij de uitgaven (99,67%) en ontvangsten (99,94%) ligt het rechtmatigheidspercentage ruim binnen de door de Algemene Rekenkamer gehanteerde tolerantiegrens van 1%. Alleen bij de verplichtingen (98,94%) wordt die norm, ondanks een kleine verbetering, licht overschreden. Daarnaast constateert de Algemene Rekenkamer in totaal 40 onvolkomenheden, waarvan 3 ernstig.