Openbare financiën vormen binnen governance een kerninstrument van overheidsbeleid om maatschappelijke, economische en ecologische doelstellingen te realiseren. Ze gaan over hoe de overheid inkomsten vergaart (via belastingen, heffingen en investeringsopbrengsten) en deze middelen herverdeelt en besteedt, onder meer aan zorg, infrastructuur, onderwijs, veiligheid en klimaatmaatregelen. Governance geeft hier richting en houvast: kaders en processen voor transparantie, verantwoording, integriteit en doelmatigheid zijn essentieel om de legitimiteit en het vertrouwen van burgers en marktpartijen te behouden.

In de governance-context betekent financieel beleid niet alleen het opstellen van een sluitende begroting, maar ook het borgen van langetermijnstabiliteit binnen een complexe, veranderlijke omgeving. Dit vergt een integrale benadering waarbij politiek bestuur, parlementaire controle, onafhankelijke toezichthouders en maatschappelijke participatie samenkomen. De rol van auditcommissies, rekenkamers en open data-initiatieven is hierbij cruciaal voor het detecteren van risico’s en het bevorderen van verantwoordingscultuur.

Het ‘ravijnjaar 2026’ fungeert als een illustratief hoofdpijndossier binnen deze bestuurlijke context. Vanaf dat jaar dreigt een fors en structureel begrotingstekort doordat diverse tijdelijke fondsen (zoals coronasteun, specifieke uitkeringen en incidentele investeringsprogramma’s) wegvallen, terwijl structurele uitgaven blijven stijgen door vergrijzing, zorgkosten, defensieverplichtingen en uitvoering van klimaat- en energietransities. Het wegvallen van deze buffers legt de noodzaak bloot van vroegtijdig ingrijpen: herprioritering van uitgaven, hervorming van belastingstelsels, en het versterken van financiële weerbaarheid.

Voor goed governance betekent dit dat financieel beleid meer moet zijn dan reactiviteit; het vraagt scenarioanalyse, risico-anticipatie en brede maatschappelijke dialoog over de legitimiteit van keuzes. Daarbij spelen actuele thema’s zoals ESG-verplichtingen, de impact van Europese begrotingsnormen, en de inzet van digitale systemen voor transparantie en compliance een steeds grotere rol.