Financiële stabiliteitsrisico’s nemen toe door geopolitieke spanningen

Hoewel de Nederlandse economie op dit moment relatief goed draait, zijn de vooruitzichten onzeker. Nieuwe Amerikaanse importheffingen drukken op de wereldeconomie. Omdat Nederland sterk afhankelijk is van internationale handel, zullen we de negatieve gevolgen hier extra merken. Die effecten kunnen bovendien zwaarder uitvallen vanwege de technologische en financiële afhankelijkheid van de Verenigde Staten.

De rust op de financiële markten lijkt voorbij. Na een lange periode van stijgende aandelenkoersen is de beweeglijkheid op de markten toegenomen. Volgens DNB neemt het risico op instabiliteit toe, onder meer doordat internationale samenwerking steeds meer onder druk staat. Dit is problematisch, want veel financiële uitdagingen – zoals klimaatverandering, de regulering van niet-bancaire instellingen en crypto-activa – vragen juist om internationale oplossingen. Daarnaast groeien de dreigingen op het gebied van cyberveiligheid en hybride aanvallen, die bijvoorbeeld het betalingsverkeer en de financiële infrastructuur kunnen verstoren.

Het FSC besprak ook de visie van de minister van Financiën op de financiële sector en steunt de belangrijkste uitgangspunten. Een voltooide Europese interne markt en betere toegang tot divers kapitaal zijn nodig om de sector te versterken. Vereenvoudiging van regelgeving kan daarbij helpen, maar mag niet leiden tot lagere kapitaaleisen of verslechterd toezicht. Een gezonde balans tussen minder regeldruk en voldoende weerbaarheid is cruciaal.

DNB benadrukt dat er ook meer aandacht moet komen voor niet-bancaire financiële instellingen. Geldmarktfondsen moeten beter bestand worden tegen stresssituaties, zodat zij hun rol als bron van liquiditeit kunnen blijven vervullen. Voor banken zouden de macroprudentiële regels in de EU verder op elkaar afgestemd moeten worden, om risico’s beter te kunnen opvangen en een eerlijk speelveld te creëren.

Ook de overheidsfinanciën verdienen aandacht. DNB stelt dat houdbare overheidsfinanciën essentieel zijn voor financiële stabiliteit. Landen met hoge schulden zijn kwetsbaarder voor schokken op de financiële markten, bijvoorbeeld als spanningen wereldwijd toenemen. Bovendien kunnen problemen bij overheden zich snel verspreiden naar het financiële systeem, onder meer via de obligatiemarkt.

Wel erkent het FSC dat er tijdelijk ruimte moet zijn voor extra uitgaven aan defensie. Uitzonderingen op de Europese begrotingsregels kunnen in dat geval nodig zijn, maar die zouden altijd tijdelijk en begrensd moeten blijven. Op de langere termijn moeten deze uitgaven worden ingebed in de gewone begroting. Deze opgave benadrukt opnieuw het belang van structurele hervormingen om de groeikracht van de economie te versterken.