De ministerraad heeft op voorstel van minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ingestemd met het wetsvoorstel Bevorderen integriteit van het decentraal bestuur. Het borgen van de integriteit van wethouders, gedeputeerden, leden van het dagelijks bestuur van waterschappen en eilandgedeputeerden vraagt om heldere regels en een duidelijke procedure. Dit wetsvoorstel levert hieraan een bijdrage, door onder meer verplicht te stellen dat voor een benoeming een risicoanalyse plaatsvindt. Het wetsvoorstel wordt nu naar de Raad van State verzonden voor advies.
Minister Uitermark: “Een goed functionerend en integer openbaar bestuur is cruciaal voor de samenleving en van groot belang voor het vertrouwen van mensen in de politiek. Een belangrijk moment om aandacht te besteden aan de integriteit van bestuurders is voordat zij benoemd worden. Bij veel decentrale overheden gebeurt dit gelukkig al. Met dit wetsvoorstel leggen we vast dat dit bij elke benoeming voortaan gebeurt en zorgen we voor duidelijke regels over hoe dat moet gebeuren.”
De meeste provincies, gemeenten en waterschappen voeren al een risicoanalyse uit voordat een nieuwe bestuurder wordt benoemd. Er wordt dan gekeken naar zaken zoals nevenfuncties of financiële belangen. Hiermee worden mogelijke risico’s en kwetsbaarheden in kaart gebracht. Met het wetsvoorstel wil de minister een dergelijke aanpak nu verplicht stellen.
Het wetsvoorstel geeft aan naar welke integriteitsaspecten mag worden gekeken. Daarnaast wordt vastgelegd welke bronnen daarbij mogen worden gebruikt, zoals een vragenlijst en openbare bronnen. Verder biedt het wetsvoorstel de kandidaat-bestuurders duidelijkheid over hoe er met persoonlijke informatie wordt omgegaan en wie welke rol heeft in dit proces. Zo weten ook kandidaat-bestuurders beter wat hen te wachten staat.
Het voorstel schept ook duidelijkheid over hoe decentrale bestuurders moeten omgaan met hun eventuele financiële belangen. Een bestuurder wordt geacht vanuit zijn ambt het algemeen belang te behartigen. Door het hebben van bepaalde financiële belangen kan het risico ontstaan dat deze niet te verenigen zijn met een goede uitoefening van de functie. In het voorstel is daarom opgenomen dat bestuurders geen financiële belangen mogen hebben die botsen met hun taak.
Naast het wetsvoorstel is voor gemeenten, provincies, waterschappen en openbaar lichamen het
Handboek integriteit beschikbaar. Dat helpt decentrale overheden, politieke partijen en politieke ambtsdragers bij het bevorderen van hun integriteitsbeleid en maakt duidelijk wat wel of niet is toegestaan. Daarnaast is recent
de Handreiking voor de omgang met (vermoedens van) integriteitsschendingen uitgebracht. Tot slot wordt er gewerkt aan kwaliteitseisen in het geval er een onderzoek wordt gedaan naar aanleiding van een mogelijke integriteitsschending.
