Vanaf juni 2026 wordt de vrijstellingsgrens voor publieke aanbiedingen in Nederland naar verwachting verhoogd van €5 naar €12 miljoen. Daardoor kunnen bedrijven jaarlijks tot €12 miljoen rechtstreeks ophalen bij beleggers, zonder een goedgekeurd prospectus te hoeven publiceren. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) ziet in deze verruiming niet alleen kansen voor het MKB, maar waarschuwt ook voor aanzienlijke risico’s op misbruik en crimineel gedrag.
De huidige ‘€5 miljoen-vrijstelling’ heeft sinds 2020 geleid tot meer dan €2 miljard aan aangeboden effecten. Door de vereenvoudigde regelgeving – een melding bij de AFM en een informatiedocument volstaat – zijn de controles beperkt. Volgens de AFM maken malafide partijen handig gebruik van deze poort, bijvoorbeeld door periodiek het maximumbedrag op te halen of verschillende aanbodcategorieën (zoals aandelen en obligaties) slim te combineren. Net-niet-aanbiedingen van minder dan €5 miljoen komen opvallend vaak voor en vormen een aanzienlijk deel van de markt.
De AFM rapporteert ruim 300 meldingen van misstanden bij vrijgestelde aanbiedingen. Vaak blijken opgehaalde gelden te worden aangewend voor andere doelen dan aan beleggers is voorgespiegeld. Zaken als het uitbetalen van bestaande beleggers met de inleg van nieuwe deelnemers (Ponzi-structuren) en financiering van privé-uitgaven komen voor. Ook worden beleggers gelokt met hoge en mogelijk irreële rendementsverwachtingen, terwijl hun geld soms verdwijnt in risicovolle beleggingen als vastgoed, grond en edelmetalen.
Het merendeel van de aanbiedingen richt zich op particuliere beleggers, die doorgaans minder expertise hebben en dus kwetsbaarder zijn voor misbruik. Grote delen van het geïnvesteerde kapitaal belanden in risicovolle projecten, terwijl transparantie en controle beperkt zijn.
Als gevolg van de nieuwe EU Listing Act, steunt de AFM de beleidsdoelstelling om MKB-bedrijven sneller toegang te geven tot kapitaalmarkten. Tegelijk wordt verwacht dat de risico’s op crimineel gedrag zullen stijgen, naarmate grotere bedragen onder vrijstelling mogen worden opgehaald. De AFM pleit daarom voor alertheid bij poortwachters als crowdfundingplatformen en intensiveert het toezicht door meer datagedreven en proactieve maatregelen. Behoud van de meldplicht en het verplichte informatiedocument is volgens de AFM essentieel in het licht van de risico’s.
Onder de huidige vrijstellingsgrens zijn de totale omvang per aanbodcategorie sterk verschillend. Aanbiedingen tussen €4,9 en €5 miljoen vertegenwoordigen met €408 miljoen verreweg het grootste segment, gevolgd door aanbiedingen rond €3 miljoen (€111 miljoen) en €2,5 miljoen (€110 miljoen). Dit beeld onderstreept het strategische opzoeken van de grens door aanbieders.
