Meer dan 20 procent van de Nederlandse bedrijven past strategie aan door internationale ontwikkelingen
Bijna 22 procent van de Nederlandse bedrijven heeft hun bedrijfsstrategie aangepast, of is van plan dit te doen, als reactie op spanningen, verstoringen of beleidswijzigingen op buitenlandse markten. Dit blijkt uit de conjunctuurenquête die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in maart 2025 heeft gehouden onder bedrijven met vijf of meer werkzame personen in de industrie, auto- en detailhandel en dienstverlening. Dertien procent van de bedrijven heeft de strategie reeds aangepast, terwijl nog eens ruim 8 procent van plan is dit te doen. Het overgrote deel, bijna de helft (45,7%), is er echter niet mee bezig en is dit ook niet van plan. Ongeveer een derde van de bedrijven (32,6%) heeft uitsluitend binnenlandse activiteiten.
CBS 3 juni 2025
Bedrijven in de industrie (33%) en de vervoer en opslag (30%) zijn het vaakst bezig met het aanpassen van hun strategie als gevolg van internationale ontwikkelingen. Binnen de industrie springen de transportmiddelenindustrie (46%), de elektrotechnische en machine-industrie (45%) en de metaalindustrie (36%) eruit. Ook in de zakelijke en overige dienstverlening zijn relatief veel bedrijven bezig met strategische aanpassingen, met name in de research, architecten- en ingenieursbureaus, het reclamewezen en design, en de reparatie van consumentenartikelen.
Aangepaste strategieën
De meest voorkomende aanpassing van de bedrijfsstrategie betreft het veranderen van de import- of exportlanden, genoemd door 30 procent van de bedrijven die hun strategie aanpassen. In de industrie geeft bijna de helft (48,2%) van deze bedrijven dit aan. Ook in de detailhandel (37,3%) en de autohandel en -reparatie (36,4%) is dit een veelvoorkomende aanpassing.
Daarnaast noemt 20 procent van de bedrijven het vergroten van de voorraden om als buffer te dienen bij onverwachte verstoringen. Dit is vooral het geval bij bedrijven in de vervoer en opslag (35,7%), overige dienstverlening (31,2%) en informatie en communicatie (28,3%).
Productieverplaatsing: friendshoring en reshoring
Een kleiner deel van de bedrijven is bezig met het verplaatsen van productie. Tien procent geeft aan productie te verplaatsen; hiervan doet 8 procent dit naar andere landen (friendshoring) en 2 procent terug naar Nederland (reshoring). In de detailhandel zijn bedrijven hier het vaakst mee bezig, met 21 procent die friendshoring toepast en 6 procent die reshoring overweegt. Opvallend is dat de meeste bedrijven (54%) ook andere, niet-gespecificeerde onderdelen van hun strategie aanpassen. Ondernemers konden maximaal twee opties selecteren, wat tot een totaal van meer dan 100% per bedrijfstak kan leiden.
Verwachte gevolgen: hogere kosten en prijzen
Van de bedrijven die hun bedrijfsstrategie aanpassen, verwacht 36 procent een toename van de bedrijfskosten. Slechts 24 procent verwacht een afname, terwijl 40 procent geen effect op de kosten verwacht. De detailhandel (58%) en de autohandel en -reparatie (49%) verwachten het vaakst een toename van de kosten. In de zakelijke dienstverlening en de informatie en communicatie verwachten juist meer bedrijven een afname dan een toename van de kosten.
Ongeveer een derde van de bedrijven die hun strategie aanpassen, verwacht de prijzen van hun producten of diensten te verhogen. Dit geldt met name voor de horeca en detailhandel, waar 56 procent dit aangeeft. De meeste bedrijven (bijna twee derde) geven aan dat de prijzen gelijk zullen blijven.
