Deze e-cursus Wet open overheid geeft een goede basis, inzicht in wat de consequenties zijn van de regels uit de Woo en wat je zelf kan doen in de praktijk.
Transparency International Nederland heeft de programma’s van alle partijen in de Tweede Kamer vergeleken op het terrein van transparantie, corruptiebestrijding, bescherming van klokkenluiders en de aanpak van georganiseerde criminaliteit. Uit de vergelijking blijkt dat GroenLinks-PvdA de meeste ambities op deze terreinen heeft opgenomen, gevolgd door NSC, SP, PvdD en Volt.
Ook partijen in de kopgroep verschillen van elkaar in hun benadering. GroenLinks-PvdA viel op door haar compleetheid en maakt als een van de weinigen ook expliciet middelen vrij voor het handhaven van corruptiedelicten in het bedrijfsleven. Andere partijen legden andere accenten. Zo verwijst NSC naar hun uitstekende nota over klokkenluiders en is het programma van Volt het meest uitgewerkt als het gaat over lobby-transparantie en politieke integriteit. De PVV noemt ‘vriendjespolitiek’ wel in haar programma maar verbindt hier verder geen voorstellen aan.
Soms doen partijen ook voorstellen die integriteit, transparantie en de rechtstaat juist onder druk zetten. Zo willen VVD, CDA en SGP de Wet Open Overheid inperken, wat volgens Transparency een stap zou zijn in de verkeerde richting. FVD wil de wet tegen witwassen en het financieren van terrorisme in zijn geheel afschaffen. Andere partijen (JA21, BBB en—verrassend—ChristenUnie) besteden weinig tot geen aandacht aan integriteit, klokkenluiders of rechtsstaat.
Lousewies van der Laan is directeur van Transparency International Nederland: “Het bevorderen van integriteit en het bestrijden van corruptie is niet het eerste waar partijen aan denken bij het schrijven van hun verkiezingsprogramma, maar het is belangrijk dat het niet wordt vergeten. Het is een randvoorwaarde voor veel van wat partijen willen bereiken. Wil je een florerende economie, een veilige samenleving of een eerlijke democratie, dan mag corruptie geen kans krijgen. Daarom is het goed dat de meeste partijen in hun programma voorstellen hebben opgenomen om daadwerkelijk iets te doen om integriteit te bevorderen. GroenLinks-PvdA was daarbij net iets concreter dan anderen, maar ook NSC, Volt, SP en de Partij voor de Dieren sprongen er positief uit.”
De vergelijking van de verkiezingsprogramma’s houdt alleen rekening met wat partijen in hun programma’s hebben opgenomen, niet met bijvoorbeeld hun stemgedrag in de Tweede Kamer of met de standpunten van partijen die niet in hun programma zijn opgenomen. Hierin verschilt de programmavergelijking van Transparency met bijvoorbeeld de Stemwijzer, waar organisaties met partijen overleggen hoe zij exact denken over specifieke punten. Van der Laan: “Ons doel is om kiezers snel inzicht te geven in welke partijen in hun programma prioriteit leggen bij corruptiebestrijding, politieke integriteit en het beschermen van de rechtsstaat”.
