Den Haag slaat alarm over ondernemingsklimaat

Ondernemers in Nederland worden geconfronteerd met een "optelsom van knelpunten", waaronder snel stijgende kosten, gebrek aan ruimte, alsmaar meer regels, de verlammende stikstofproblematiek, onvoorspelbaar overheidsbeleid, geopolitieke spanningen en toenemende (oneerlijke) buitenlandse concurrentie. Deze situatie heeft directe gevolgen voor het verdienvermogen en de brede welvaart van Nederland, en vergroot de kans dat bedrijven zich in het buitenland vestigen of hier niet doorgroeien. De structurele regeldrukkosten zijn de afgelopen jaren met 731 miljoen euro gestegen, wat ten koste gaat van investeringen, innovatie en groei.

Nieuwe aanpak voor regeldrukvermindering

De bestaande aanpak heeft onvoldoende merkbaar resultaat opgeleverd, wat heeft geleid tot de introductie van een nieuwe aanpak voor regeldrukvermindering. Deze aanpak omvat vier belangrijke acties:

1. Concreet doel en commitment: Het kabinet heeft de ambitie vastgelegd om regeldruk voor bedrijven merkbaar terug te dringen. Voor het einde van 2026 zal 100% van de meest belastende verplichtingen uit MKB-indicatorbedrijvenonderzoeken zijn doorgelicht, met als doel 500 regels te schrappen of te verminderen voor de zomer van 2026. De minister heeft hiervoor politiek commitment gekregen van zijn collega's.
2. Taskforce regeldrukvermindering: Er wordt een nieuwe taskforce opgericht met ambtenaren, ondernemers en vertegenwoordigers van het bredere bedrijfsleven. Hun opdracht is te zoeken naar minder regeldruk-intensieve manieren om maatschappelijke zorgen te adresseren, bijvoorbeeld via 'high trust, high penalty', slimmere dataverbindingen of sectorafspraken.
3. Hackathon om regeldruk te verminderen: De tweede OndernemersTop, gepland voor december 2025, zal volledig in het teken staan van regeldrukvermindering en een grote hackathon met ondernemers organiseren. Bij succes kan dit jaarlijks herhaald worden.
4. Aanpakken van de dynamiek die leidt tot regeldruk: Dit omvat het doorbreken van de overtuiging dat meer regels altijd het probleem oplossen, het verminderen van wantrouwen richting de private sector, en het beter afwegen van risico's tegen de maatregelen om ze te beperken.

Europese context en internationale samenwerking

Een aanzienlijk deel van de regeldruk is afkomstig uit Brussel. De Europese Commissie heeft de ambitie om regeldruk terug te dringen, met als doel om uiterlijk eind 2029 de regeldrukkosten door rapportageverplichtingen met ten minste 25% voor alle ondernemingen en 35% voor het mkb te verminderen. Nederland werkt actief samen met de Europese Commissie en andere lidstaten om dit te realiseren. Diverse Omnibuspakketten zijn reeds gepubliceerd om wetgeving te stroomlijnen en te vereenvoudigen, onder meer op het gebied van duurzaamheidsrapportages (CSRD), investeringen, landbouwbeleid en aanpassingen van de AVG om regeldruk voor kleine en middelgrote ondernemingen te verlagen.

'Minder Druk Met Regels'

De voortgang van het Actieprogramma Minder Druk Met Regels is ook uiteengezet:

• Aanpak bestaande regeldruk (eerste tranche):
  • Voor het Besluit CO2-reductie werkgebonden personenmobiliteit (WPM) worden hulpmiddelen ontwikkeld en voorstellen uitgewerkt voor een uitzondering voor het MKB.
  • Voor de Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) wordt ingezet op meer erkende branche-RI&E’s en ondersteuning van brancheorganisaties.
  • Wat betreft de re-integratie van zieke werknemers werkt het kabinet aan een herziening van het arbeidsongeschiktheidsstelsel en wetsvoorstellen voor meer duidelijkheid voor werkgevers, onder meer door het medisch advies van de bedrijfsarts leidend te maken bij de UWV-toets.
  • Met betrekking tot de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) zal de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) voorlichting meer toespitsen op het MKB en een lijst publiceren van verwerkingen waarvoor geen Data Protection Impact Assessment (DPIA) nodig is. Tevens wordt er gekeken naar sectorale gedragscodes en is er een Europees Omnibusvoorstel dat de uitzondering voor het bijhouden van een verwerkingsregister voor kleinere bedrijven wil uitbreiden.
• Tweede tranche: De focus ligt op verdere aanpak van RI&E en re-integratie, uitvragen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met het oog op een reductie van Intrastat-rapportageverplichtingen, afvalbeheer van autowrakken en batterijen (vindbaarheid informatie), en vakbekwaamheidseisen voor de financiële sector.
• Voorkomen van regeldruk: Het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) heeft een permanente status gekregen met uitgebreide taken, waaronder advisering over EU-regelgeving. De Bedrijfseffectentoets (BET) is aangescherpt, waarbij het MKB (inclusief micro- en kleinbedrijf) nadrukkelijker de standaard is. Bovendien zullen familiebedrijven meer worden betrokken bij de MKB-toets.

Intensievere samenwerking met bedrijfsleven

De samenwerking en dialoog met het bedrijfsleven worden geïntensiveerd. Naast een jaarlijkse OndernemersTop zal er twee keer per jaar een structureel overleg plaatsvinden met VNO-NCW, MKB-Nederland en het kabinet om de open dialoog te bevorderen en concrete actie te stimuleren.

De minister benadrukt dat het essentieel is om nu te handelen om Nederland in de toekomst te kunnen blijven voorzien van hoogwaardige zorg, goed onderwijs en een veilige samenleving. Met deze nieuwe aanpak hoopt het kabinet het vertrouwen van ondernemers te herstellen en een stabiel en voorspelbaar ondernemingsklimaat te creëren.