Deze e-cursus Wet open overheid geeft een goede basis, inzicht in wat de consequenties zijn van de regels uit de Woo en wat je zelf kan doen in de praktijk.
De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen belooft een positieve impuls voor transparantie binnen de overheid, aldus Open State Foundation. D66, traditioneel een voorvechter van openheid, won de verkiezingen. De partij speelde de afgelopen jaren al een actieve rol in de totstandkoming van de Wet open overheid (Woo) en lobbytransparantie. Ook is in hun verkiezingsprogramma aandacht voor transparantie rondom algoritmes die de overheid inzet. Hoewel D66 niet expliciet kiest voor een verplicht algoritmeregister, heeft de partij zich hierover wel positief uitgelaten.
Partijen als GroenLinks-PvdA, SP en Volt, die eveneens sterk inzetten op een open overheid, verloren helaas zetels. Toch weegt dit verlies niet op tegen de forse winst van D66. Ook de plannen van NSC zijn op papier gunstig voor transparantie, maar een kritisch punt is dat de partij tijdens haar bestuursdeelname – met name op Binnenlandse Zaken – weinig heeft gedaan om openheid daadwerkelijk te bevorderen. Het laten varen van het lobbyregister geldt als een sprekend voorbeeld.
CDA en JA21, beide winnaars, hebben in hun programma’s weinig oog voor open overheid. Het CDA is zelfs kritisch over de Woo, en JA21 ziet kunstmatige intelligentie vooral als middel voor productiviteit, niet voor meer transparantie. VVD en BBB lieten zowel in hun programma’s als in de praktijk weinig blijken van een transparante houding: beide partijen verloren gezamenlijk vijf zetels. PVV en FVD namen geen uitgesproken standpunt in, maar toonden zich in de praktijk niet transparant – zij het dat PVV het lobbyregister geregeld steunde.
Ondanks een lichte zetelachteruitgang van de grootste tegenstanders en de winst voor transparantiegezinde partijen, blijft alertheid geboden. De uiteindelijke impact op open overheid hangt sterk samen met de coalitiemogelijkheden en de beleidsafspraken van het nieuw te vormen kabinet. Open State benadrukt het belang van blijvende monitoring en actieve pleitbezorging voor transparantie; de formatie en het regeerakkoord zullen bepalend zijn voor hoe transparant Nederland de komende periode zal worden.
