De Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) heeft haar poging om ernstige examenfraude binnen de accountancysector via het tuchtrecht aan te pakken, moeten staken. Reden daarvoor is het uitblijven van medewerking door grote accountantskantoren. Dat blijkt uit recente antwoorden van minister van Financiën Eelco Heinen op Kamervragen.
De NBA beschikt op dit moment niet over voldoende informatie om disciplinaire maatregelen te kunnen nemen tegen individuele accountants. Volgens de minister geven accountantsorganisaties vaak geen toegang tot relevante gegevens, waarbij zij zich beroepen op privacywetgeving en arbeidsrechtelijke beperkingen. Ook wijzen zij erop dat de NBA geen wettelijke grondslag zou hebben voor het starten van incidentenonderzoeken.
De minister erkent het belang van een goed functionerend tuchtrecht als onderdeel van het toezicht op de beroepsgroep. Hij stelt vast dat de NBA in de huidige situatie onvoldoende in staat is om na te gaan of klachten bij de Accountantskamer kunnen worden ingediend.
In een eerder rapport van de Amerikaanse toezichthouder PCAOB over KPMG Nederland werd melding gemaakt van “honderden” gevallen van het ongeoorloofd delen van antwoorden en van wijdverbreide examenfraude. Hoewel examenfraude niet automatisch betekent dat iemand zijn of haar titel verliest, raakt het volgens de minister wel aan de integriteit van de sector als geheel.
Om te bepalen of het huidige stelsel van beroepsreglementering nog toereikend is, bereidt het ministerie van Financiën een onderzoek voor. Daarbij wordt gekeken naar de vraag of de NBA voldoende taken en bevoegdheden heeft om het publieke belang in de sector te waarborgen. Als blijkt dat aanpassing nodig is, worden daar maatregelen aan verbonden.
De minister heeft toegezegd de Tweede Kamer dit jaar te informeren over de resultaten van het onderzoek en de eventuele vervolgstappen. Tegen de betrokken accountantsorganisaties is overigens wel opgetreden. Zo legde de PCAOB boetes op aan KPMG Nederland. Daarnaast houdt de Autoriteit Financiële Markten (AFM) sinds eind 2022 verscherpt toezicht. De AFM drong toen bij de zes grote kantoren aan op diepgaand onderzoek naar examenfraude en op maatregelen ter voorkoming daarvan.
Accountantsorganisaties dragen verantwoordelijkheid voor het bevorderen van integer gedrag binnen hun organisatie. Individuele accountants moeten zich houden aan de Verordening Gedrag- en Beroepsregels Accountants (VGBA). De minister vindt het onwenselijk als de beroepsorganisatie die dit moet handhaven, niet in staat is om op te treden bij overtredingen.
