De Tweede Kamer heeft vandaag vijf van de zeven moties aangenomen die betrekking hebben op de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk). Een van de meest opvallende wijzigingen is dat het Huis voor Klokkenluiders sancties mag opleggen aan werkgevers die de identiteit van melders niet waarborgen. Dit is een belangrijke stap in de bescherming van klokkenluiders en een directe reactie op de eisen uit de Europese richtlijn.
Het bewaren van de anonimiteit van klokkenluiders is essentieel voor hun bescherming. In de Wbk was al een geheimhoudingsverplichting opgenomen, maar hieraan ontbrak tot nu toe een sanctiebepaling. Het Huis voor Klokkenluiders heeft benadrukt dat het onacceptabel is dat melders, van wie de identiteit onterecht wordt onthuld, zelf aangifte moeten doen. Het nieuwe sanctiemechanisme stelt het Huis in staat om namens de samenleving op te komen voor deze melders.
Wat is aangenomen?
De aangenomen moties hebben diverse verbeteringen voor de bescherming van klokkenluiders tot gevolg. Kort samengevat:
Betere bescherming voor klokkenluiders bij inlichtingen- en veiligheidsdiensten: De regering gaat onderzoeken hoe deze groep beter kan worden beschermd op het gebied van anonimiteit en veiligheid. Dit onderzoek wordt betrokken bij een wetsvoorstel tot aanpassing van de Wbk.
Sanctiegrondslag op basis van constateringen van autoriteiten: De regering brengt in kaart welke constateringen of oordelen van verschillende autoriteiten al voldoende basis bieden om overtreders te sanctioneren. De Kamer wordt hierover voor de zomer geïnformeerd.
Nummerherkenning bij het Huis voor Klokkenluiders: Er wordt een systeem ingevoerd dat vergelijkbaar is met de nummerherkenning voor advocaten. Dit moet voorkomen dat klokkenluiders kunnen worden afgeluisterd, waardoor zij zich vrijer voelen om misstanden te melden.
Sancties bij het ontbreken van meldregelingen: Het Huis mag sancties opleggen aan werkgevers die geen meldregeling hebben of medewerkers benadelen na het doen van een melding. Dit kan bijvoorbeeld gaan om pestgedrag, overplaatsing of ontslag.
Sancties bij schending van de identiteit van melders: Werkgevers die de identiteit van klokkenluiders niet waarborgen, kunnen nu ook door het Huis worden beboet. Dit voorkomt dat melders onbedoeld worden blootgesteld aan risico’s.
Verworpen en aangehouden moties
Geen bezuinigingen op het Huis voor Klokkenluiders: Deze motie van Kamerleden Chakour (GroenLinks/PvdA) en Van Nispen (SP) werd verworpen.
Het Huis als centrale autoriteit: De motie om het Huis wettelijk aan te wijzen als centrale autoriteit binnen het stelsel van bevoegde autoriteiten is aangehouden.
Implicaties voor werkgevers
Werkgevers moeten alert zijn op de aangescherpte regels en sanctiebevoegdheden. Het niet naleven van de Wbk kan leiden tot aanzienlijke boetes. Voor organisaties is het daarom cruciaal om hun meldprocedures op orde te hebben en ervoor te zorgen dat de anonimiteit van klokkenluiders te allen tijde wordt gewaarborgd.
Met deze stappen zet Nederland een belangrijke stap in de richting van betere bescherming van klokkenluiders en versterking van het publieke vertrouwen in de aanpak van misstanden.
